انکوباتور آزمایشگاهی

موارد استفاده از انکوباتور در آزمایشگاه های مختلف

این دستگاه یکی از ابزارهای مهم در آزمایشگاه های تشخیص طبی ، داروسازی، تحقیقاتی، دانشگاهی، صنایع غذایی، نفت و گاز، آرایشی و بهداشتی و آزمایشگاه‌های وابسته به محصولات کشاورزی می باشد  انکوباتورها برای بسیاری از کارهای زیست شناسی، سلولی، میکروبیلوژی (سلولی و مولکولی) و همچنین تثبیت سلول های باکتریایی و قارچ ها لازم و ضروری است.
انکوباتورها به سه دسته ی صنعتی ، پزشکی و آزمایشگاهی تقسیم می شوند و در محیط آزمایشگاهی از انواع انکوباتورهای معمولی یا حرارتی، انکوباتورهای یخچالدار، انکوباتورهای تحت گاز CO2 و انکوباتورهای شیکر دار استفاده می شود.

کاربرد انکوباتور

از جمله کاربردهای اصلی انکوباتورهای آزمایشگاهی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
1-پژوهش های میکروبیولوژی : برای رشد و کشت و نگهداری باکتری ها و میکروب ها در شرایط خاص استفاده می شود . وجود انکوباتور برای ایجاد یک محیط مناسب جهت رشد و مطالعه میکروب ها لازم و ضروری خواهد بود.
2-رشد سلول ها و بافت ها: برای نگهداری سلول ها و بافت های زنده باید عواملی نظیر دما،رطوبت و ... را برای آزمایشِ مدنظر مهیا سازند. انکوباتور این امکان را به کاربران خواهد داد تا مراحل رشد و نگهداری و توسعه سلولی را به دقت مشاهده و کنترل نمایند.
3-پژوهش های ژنتیک و مولکولی : در علم ژنتیک و بیولوژی مولکولی برای بررسی DNA و RNA و پروتئین ها جهت کشت و نگهداری سلول ها و باکتری ها نیازمند استفاده از انکوباتور هستند تا شرایطِ خاص محیطی مورد نیاز آن آزمایش را فراهم سازند.
4-ارزیابی کیفیت و تست و بازرسی محصولات: انکوباتور در برخی صنایع به کاربران کمک می کند تا شرایط محیطی بهینه را جهت تست بازرسی و ارزیابی فراهم سازد.

دمای انکوباتور آزمایشگاهی

انکوباتورها عموماً کابین و اتاقکی هستند که دمای آن با هیتر قابل تنظیم هستند که معمولاً دمای آن تا 76 درجه سانتیگراد افزایش می باید اما در برخی از انکوباتورها نیز تا دمای 100 درجه سانتیگراد نیز ساپورت کرده و قابل افزایش می باشد. با این حال بیشترین دمای مورد استفاده در انکوباتور آزمایشگاهی تقریباً 37 درجه سانتیگراد می باشد؛ زیرا در چنین شرایطی موجودات زنده مانند باکتری به طور مثال: Ecoli نیازمند دمایی معادل 37 درجه سانتیگراد می باشد. برای سایر موجودات مورد استفاده در آزمایشات بیولوژیکی مانند برخی مخمرها دمای مناسب رشد 30 درجه سانتیگراد می باشد که رسیدن به این دما با انکوباتور آزمایشگاهی محقق خواهد شد.

انواع انکوباتور

انکوباتور استاندارد یا حرارتی (کلاسیک): از جمله متداول ترین نوع انکوباتور، می توان از انکوباتور استاندارد یا حرارتی نام برد که عمدتاً برای رشد و کشت و پرورش و نگهداری سلول ها و باکتری ها و قارچ ها در دمای مورد نظر استفاده می شوند. همان طور که پیش تر نیز ذکر شده بود دمای 37 درجه و بالاتر دمای مناسبی برای میکروارگانیسم ها می باشد و انکوباتورهای استاندارد یا حرارتی این امر را محقق می سازند . نکته حائز اهمیت در این نوع از انکوباتورها توزیع یکنواخت دمای تنظیم شده در داخل دستگاه می باشد. فن داخل دستگاه باعث می شود تمام نقاط داخل انکوباتور دارای یک دمای ثابتی باشد.
همچنین باید از افزایش یا کاهش ناگهانی دما در انکوباتورها جلوگیری به عمل آید تا در روند آزمایش ها خللی به وجود نیاید.

انکوباتورهای آزمایشگاهی در دو مدل فن دار (Forced convection) و بدون فن (Gravily convection) در حجم و لیتراژ مختلف ساخته می شود ؛ لازم به ذکر است جهت هم دمایی، در انکوباتورها از فن استفاده می شود ولی صرف وجود فن موجب هم دمایی نخواهد شد . بسیار مشاهده شده که انکوباتورهای فن دار نیز نمی تواند هم دمایی مورد نظر کاربر دستگاه را تأمین کنند چرا که به عوامل مختلفی از جمله نوع فن ، نحوه قرار گیری المنت ، نحوه گردش هوا و نوع قرار گیری کانال هوا و موارد دیگر در هم دمایی تأثیر دارند.

انکوباتور یخچالدار

این نوع از انکوباتورها رنج دمایی به طور متوسط امکان استفاده از 5- تا 70+ درجه سانتیگراد را به کاربر خواهد داد ؛ این دستگاه به منظور رشد و نگهداری میکروارگانیسم هایی ساخته شده است که نیازمند دماهای پایین تری هستند که در مصارفی مانند انکوباسیون محیط کشت باکتری، ویروسی و قارچی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
در این نوع از انکوباتورها نیز ثبات دمایی، حتی در حالت سرمایش جزو جدانشدنی این دستگاه محسوب می شود. همچنین می بایست از افزایش یا افت دما نیز در دستگاه جلوگیری کرد.

انکوباتور CO2

از این انکوباتورها برای کاربردها و آزمایشاتی استفاده می شود که نیازمند دقت بسیار بالایی در کنترل دما و ترکیبات گازی در محیط دارند. انکوباتور CO2 با ایجاد شرایط مناسب دمایی و کنترل PH مناسب به همراه گاز CO2 شرایط مناسبی برای رشد سلولی جانوری در بیرون از بدن را فراهم می سازد . به عبارتی با کمک این دستگاه، محیط شبیه سازی شده در بدن، برای رشد سلولی جانوری فراهم می سازد به طور خلاصه بیشترین کاربرد این دستگاه برای رشد موجودات زنده در شرایط آزمایشگاهی می باشد.

انکوباتور شیکردار

این انکوباتورها علاوه بر کارایی انکوباتورهای روتین دارای یک سیستم لرزاننده هستند که برای مخلوط کردن مداوم نمونه ها در طول فرآیند کشت استفاده می شود. این نوع انکوباتورها برای رشد میکروارگانیسم ها و کشت سلول هایی استفاده می شوند که به اکسیژن بالا و ارتعاش مداوم نیاز دارند . انکوباتور شیکردار علاوه بر کنترل دمای درون محفظه دستگاه ، امکان بهم خوردن محلول به صورت اوربیتالی و خطی را فراهم می سازد.

انکوباتور نوزاد

این دستگاه نیز زیر مجموعه انکوباتورها محسوب می گردد تا با ایجاد محیط بسته و ایزوله، دما ، اکسیژن و رطوبت مورد نیاز را برای مراقبت های ویژه بعد از تولد نوزاد تأمین نماید.

مزیت و ویژگی های انکوباتور آزوتک

• جنس بدنه بیرونی از ورق فولادی با پوشش رنگ الکترواستاتیک
• جنس داخل دستگاه و المنت از استنلس استیل
• دارای رنج دمایی از دمای محیط تا 76 درجه سانتیگراد
• دارای دو طبقه مجزا قابل تنظیم در داخل دستگاه
• محفظه دستگاه به صورت کامل Seal شده است
• دارای 1 فن
• حجم انکوباتور آزوتک معادل 53 لیتر است
• دستگاه انکوباتور دارای ترموستات دیجیتال می باشد
• دستگاه انکوباتور آزوتک دارای PID کنترلر است.
• دارای نمایشگر LCD رنگی است
• قابلیت گزارش رطوبت داخل محفظه دستگاه را دارد
• قابلیت کالیبراسیون رنج دمایی را داراست
• میزان دقت آن 1/0 ± درجه می باشد
• از مزیت ویژه این دستگاه وجود سنسور دمای ثانویه می باشد. این سنسور برای این تعبیه شده است که دستگاه بتواند به صورت ایمن دما را کنترل نماید . سنسور داخل دستگاه همیشه در حال گزارش گیری می باشد و ممکن است در صورت آسیب و خرابی سنسور اصلی دستگاه، سنسور ثانویه دستگاه فعال شده و این سنسور، برق دستگاه را قطع می نماید تا به موجب این عمل، از محصول مورد آزمایش محافظت نماید . با قطع این سنسور ممکن است نتیجه آزمایش با خطا مواجه شود ولی آنچه حائز اهمیت می باشد این است که اصل محصول مورد آزمایش در امان خواهد بود .
• از دیگر خصوصیات دستگاه انکوباتور آزوتک خروجی دمپر مانندی در دستگاه می باشد که به وسیله ی آن می توان رطوبت حاصله در داخل دستگاه را خارج نمود. از این دمپر برای جلوگیری از به وجود آمدن شک حرارتی نیز استفاده می شود به طور مثال قبل از باز کردن درب انکوباتور ابتدا از خروجی دمپر استفاده می کنند تا از میزان حرارت داخل محفظه کاسته شود و سپس درب آن را باز می کند به این صورت از شک حرارتی محصول جلوگیری به عمل می آید.

نکاتی برای استفاده از انکوباتور آزوتک

• به منظور استفاده صحیح و مناسب از دستگاه انکوباتور آزوتک لازم است قبل از استفاده از آن به دفترچه راهنمای موجود همراه دستگاه مراجعه نموده و موارد ذکر شده در آن را به دقت مطالعه فرمایید.
• انکوباتور را در مکانی مناسب ، مسطح و به دور از منابع گرمایی و سرمایی قرار دهید.
• دما و رطوبت و گزارش های عملکردی را که دستگاه به کاربر می دهد به طور مرتب چک کنید و در صورت نیاز مجدد تنظیم نمایید .
• به حجم انکوباتور توجه نمایید و بیش از حدِ ظرفیت آن استفاده ننمایید.
• درب انکوباتور را به طور مکرر باز و بسته نکنید و حتما از خروجی دمپر تعبیه شده در دستگاه استفاده نمایید.
• انکوباتور را به طور مرتب تمیز و ضد عفونی کنید( از مواد شوینده ای که به دستگاه آسیب می رساند استفاده نکنید)
• برای جلوگیری از نوسانات برقی حتما از محافظ برق استفاده کنید و حتما از پریز برق جداگانه برای دستگاه استفاده نمایید و هیچ گاه از 3 راهی برای چندین دستگاه آزمایشگاهی استفاده نکنید.